Szkodniki sanitarne – mysz domowa, mysz polna, mysz zaroślowa

You are currently viewing Szkodniki sanitarne – mysz domowa, mysz polna, mysz zaroślowa

Mysz domowa (Mus musculus)

Mysz domowa występuje w całej Polsce. W lecie przebywa głównie na polach uprawnych (zboża), w ogrodach i sadach. Zimą przenosi się do zabudowań, chociaż może zimować również w polu. Obserwuje się trzy etapy inwazji obiektów gospodarczych: pierwszy tuż po żniwach, drugi po pierwszych przymrozkach i trzeci po dużych mrozach w styczniu lub w lutym.

Mysz domowa ma ciało smukłe, głowę stosunkowo szeroką o zaostrzonym pysku. Zęby przednie (siekacze) mają na wewnętrznej stronie schodkowate wcięcia, charakterystyczne dla tego gatunku. Uszy przygięte do przodu zwykle sięgają oczu. Stopy są krótkie i szerokie. Okrywa włosowa na grzbiecie ma barwę szarą lub żółtawo szarą, na brzuchu kremową lub biało popielatą. Długość głowy i tułowia dochodzi do 11 cm, ogona do 10 cm. Dorosły osobnik waży od 10 do 21 g.

Ciąża trwa 19-21 dni. Samica rodzi 7-8 razy w ciągu roku (czasem nawet do 10 razy) po 4-16 młodych. Młode karmi mlekiem przez 25 dni. Młode osiągają dojrzałość płciową w wieku 2-3 miesięcy (często po 42 dniach). W domach, zakładach przemysłowych i magazynach rozród myszy domowej trwa cały rok. Mysz domowa żyje do 2 lat, ale najczęściej 9-12 miesięcy.

Cechy biologiczne myszy domowej:

  1. Dojrzałość płciowa: po 42 dniach
  2. Długość ciąży: 19-21 dni
  3. Przeciętny miot: 5,8 młodych
  4. Liczba ciąży w roku: 7,7
  5. Okres karmienia młodych: 25 dni
  6. Płodność samicy w roku: 44,5 sztuk potomstwa
  7. Procent samic w miocie: 35,3%
  8. Masa ciała dojrzałej myszy: 10,0 – 21,0 g

Mysz domowa kopie długie i proste korytarze płytko (20-30 cm) pod ziemią, a gniazda zakłada pod korzeniami drzew, na miedzach, w stertach, w budynkach mieszkalnych i gospodarskich. Do gniazda prowadzą zwykle 2-3 chodniki, każdy długości 40-60 cm. Gniazdo wyścieła suchymi źdźbłami i liśćmi traw. Gniazda mysz domowa zakłada zawsze w pobliżu źródeł pożywienia. Zdarza się, że gniazdo urządza w opuszczonych norach innych gryzoni.

Mysz żeruje głównie w nocy, ale również można ją zobaczyć za dnia. Jest wszystkożerna. Zjada pokarm roślinny i zwierzęcy. Jest pospolitym szkodnikiem w stogach, w stodołach, przechowalniach, domach. Żywi się owadami, ziarnem zbóż, kukurydzy, warzywami, owocami, zapasami żywności w magazynach i spiżarniach. Nie gromadzi zapasów, dlatego występuje w miejscach bogatych w pokarm. Na miejscu żeru można znaleźć charakterystyczne drobne odchody. Wydziela specyficzny, wszystkim dobrze znany “mysi” zapach. Zapach ten pozostawia samiec znakując swoje terytorium moczem.

Mysz domowa jest bardzo żarłoczna, zjada bardzo dużo produktów żywnościowych, a dziesięć razy więcej zanieczyszcza, czyniąc niezdatnymi do spożycia. Przy dużym zagęszczeniu na polach zbóż wyrządza znaczne szkody. Występując w naszych mieszkaniach przegryza opakowania, ubrania, wyroby ze skór, książki i z resztek buduje swoje gniazda.

Mysz domowa ma licznych wrogów naturalnych, z których należy wymienić kota, łasicę, tchórza, kunę domową, krukowate, sowy i inne ptaki drapieżne. Mysz polna (Apodemus agrarius)

Czasem do magazynów zbożowych może przejść na zimę mysz polna, która w okresie letnim zamieszkuje ogrody warzywne, sady, łąki, pola, brzegi lasów i zarośli. Mysz polna ma charakterystyczne ubarwienie, po którym łatwo ją odróżnić od myszy domowej. Grzbiet jej ciała i boki są szaro- lub żółtawo-rude z ciemną pręgą włosów przechodzącą wzdłuż całego grzbietu, spód ciała biały, wyraźnie odgraniczony od boków. Długość głowy i tułowia wynosi 10-12 cm, a ogona – 7-9 cm.

W polu mysz buduje nory proste, dość długie, położone płytko pod powierzchnią. Przy ich końcu zakłada gniazdo. Ciąża u myszy polnej trwa 21-23 dni. Samica rodzi 3-4 razy w roku po 2-9 młodych, które uzyskują dojrzałość płciową po 2 miesiącach. Mysz polna żyje do 1,5 roku.

Żywi się różnorodnym pokarmem, dostępnym w danej porze roku. Wiosną zjada wschody traw i zbóż, latem żywi się owocami różnych roślin, a jesienią i zimą ziarnem zbóż, korą drzew, przechowywanymi w kopcach bulwami i korzeniami. Gdy w danym rejonie lub pomieszczeniu pojawi się masowo, wówczas powoduje znaczne straty. Mysz zaroślowa (Apodemus sylvaticus)

Do zabudowań, stodół i magazynów może też zaglądać zimą, chociaż rzadko, mysz zaroślowa, która w okresie wegetacji przebywa w lasach, parkach i sadach. Nie różni się wielkością od myszy domowej, ale jest inaczej ubarwiona. Okrywa włosowa na grzbiecie i bokach ciała ma zabarwienie żółtawobrunatne, na spodzie ciała białawe. Na piersiach występuje kremowa podłużna plama. Gdy uszy zostaną przygięte do przodu, wówczas sięgają brzegu oczu. Stopy ma długie i wąskie, z wierzchu białe. Długość głowy i tułowia wynosi 8-10 cm, a ogona 7-9 cm.

Mysz zaroślowa kopie głębokie nory z 2-3 otworami wylotowymi, przed którymi można zobaczyć kopczyki piasku. Długość nory z gniazdem dochodzi do 1 m. Gniazdo wyścieła trawą, liśćmi, strąkami robini, łykiem, kawałkami papieru. Materiał gniazdowy nie tnie na wąskie pasemka (norniki tak tną).

Rozród myszy zaroślowej odbywa się od kwietnia od września. Ciąża u myszy zaroślowej trwa 21-23 dni. Samica rodzi 2-4 razy w ciągu roku po 2-8 (najczęściej 5-6) młodych, które uzyskują dojrzałość płciową po 80-90 dniach. Podobnie jak inne myszy, żyje do 1,5 roku. Żywi się różnorodnym pokarmem, który gromadzi na zimę. Zjada owady, jagody i nasiona różnych roślin, w tym ziarno zbóż. Późną zimą niszczy korę młodych gałązek. Szkody wyrządzane przez mysz zaroślową w uprawach rolnych i leśnych nie są znaczne.

Mysz zaroślowa jest delikatna i słaba, dlatego z licznych siedlisk jest wypierana przez mysz leśną.